Psikolojik Rahatsızlıklar Malulen veya Engelli Emeklilik Hakkı Sağlayabiliyor
Normal şartlarda emeklilik için belirli koşulların sağlanması gerekirken, bazı özel durumlar emeklilik sürecini erkene çekebiliyor. Türkiye Gazetesi’nden İsa Karakaş’ın köşe yazısında vurgulandığı üzere, özellikle psikolojik rahatsızlıklar yaşayan sigortalılar malulen veya engelli emeklilik hakkı elde edebilirler.
Malulen Emeklilik Şartları
Normal emeklilikte yaş şartı bulunurken, malulen emeklilikte sigortalının en az yüzde 60 oranında çalışma gücünü kaybetmiş olması gerekmektedir. Bu kayıp, bedensel veya ruhsal rahatsızlıklar sebebiyle olabilmektedir.
Psikolojik Rahatsızlıklar Nedeniyle Erken Emeklilik Mümkün
Karakaş’ın yazısına göre, psikolojik hastalıklar malulen emekliliğin kapısını aralıyor:
- Zihinsel Gerilik: IQ 50 ve altındakiler veya orta düzey zihinsel kayıp yaşayanlar.
- Şizofreni ve Şizoafektif Bozukluk: Tedaviye rağmen iş yapma kapasitesi olmayan bireyler.
- Bipolar Bozukluk: İleri düzeyde işlev kaybı gösteren hastalar.
- Sanrısal Bozukluklar ve Atipik Psikozlar: Calışma olanağı kalmayan hastalıklar.
- Beyin Hasarına Bağlı Psikiyatrik Bozukluklar: Organik kişilik bozuklukları, frontal lob sendromu gibi hastalıklar.
- Şiddetli Obsesif Kompulsif Bozukluk ve Travma Sonrası Stres Bozukluğu: Tedaviye dirençli vakalar.
- Otizm ve İlişkili Yaygın Gelişimsel Bozukluklar: İşlevsellik kaybı yaşayan durumlar.
Engelli Emeklilik Seçeneği
Malulen emekli olamayanlar için engelli emekliliği seçeneği mevcuttur. Burada yüzde 40 oranında bir engellilik raporu yeterli olabilir. Engelli emeklilikte yaş şartı olmamakla birlikte, prim günü ve sigortalılık süresi şartları bulunmaktadır.
Kişisel Durumlara Göre Başvuru Yapılmalı
Karakaş’ın vurguladığı gibi, “Malulen mi yoksa engelli emeklilik mi?” sorusunun yanıtı, bireyin sağlık durumuna ve prim geçmişine bağlıdır. Bazı sigortalılar her iki başvuru hakkına sahipken, bazıları sadece birinden yararlanabilir. Özellikle 10 yıllık sigortalılık süresi ve en az 1800 gün prim ödemiş olan bireyler, SGK müdürlüklerine başvurarak erken emeklilik için şanslarını deneyebilirler.
