“`html
ABD Başkanı Donald Trump, göreve başladığı 20 Ocak tarihinden bu yana gerçekleştirdiği ilk yurtdışı ziyaretini Ortadoğu’ya yaptı. Trump, dün Suudi Arabistan’ın Riyad kentine ulaştı. Ziyareti esnasında, Körfez ülkeleri ile ABD arasında toplamda iki trilyon dolara ulaşması beklenen ekonomik yatırımların yanı sıra, İsrail’in Gazze’deki saldırıları, Suriye’deki gelişmeler ve İran’ın nükleer programı hakkında önemli müzakerelerin yapılacağı bildirildi. Ayrıca Trump, Suudi Arabistan, Katar, Kuveyt, Bahreyn ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) liderleriyle bir zirve gerçekleştirecek; Umman Sultanı da bu zirveye davet edildi. Trump’ın, Riyad’da Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed el-Şara ile Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn ile toplantı yapması bekleniyor.
Trump, Ortadoğu turuna Dışişleri Bakanı Mark Rubio, Savunma Bakanı Pete Hegseth, Ticaret Bakanı Howard Lutnick, Hazine Bakanı Scott Bessent ve milyarder girişimci Elon Musk ile birlikte çıktı. Suudi Arabistan hava sahasında Trump’ı taşıyan uçağa, Suudi F-15 savaş uçakları eşlik etti. ABD basınında çıkan haberlere göre, Trump Suudi Arabistan’dan 1 trilyon dolarlık yatırım çekmeyi planlarken, Suudi hükümeti 600 milyar dolarlık bir yatırım vaat ediyor. Ziyaret boyunca ABD ve Suudi Arabistan arasında önemli ticaret ve askeri anlaşmaların yapılması öngörülüyor.
Trump’ın Riyad ziyaretinde, Körfez İş Birliği Teşkilatı (KİT) ile ABD arasındaki ilişkiler, yatırımlar, güvenlik konuları ve bölgesel gelişmeler ele alınacak. Bu zirve, ABD ile Körfez ülkeleri arasında gerçekleştirilen beşinci zirve olma özelliğini taşıyor. Daha önceki zirveler, Mayıs 2015, Nisan 2016 ve Mayıs 2017 tarihlerinde Camp David ve Riyad’da, Haziran 2022’de ise Mısır ve Ürdün ile katılımla yine Riyad’da yapılmıştı.
Beyaz Saray’dan yapılan açıklamada, Suudi Arabistan ile 142 milyar dolarlık askeri iş birliği anlaşmasının imzalandığı duyuruldu. Trump yönetiminin Suudi Arabistan’a ek olarak BAE’ye de 1.4 milyar dolarlık silah satışı gerçekleştireceği ifade edildi.
Ziyaret öncesinde Hamas Hareketi, ABD vatandaşı olan İsrailli Edan Alexander’ı serbest bıraktı. Katar Başbakanı Muhammed Bin Abdurrahman Âl-i Sâni, Gazze’ye insani yardım göndermeyi planladıklarını ve bunun için ABD ve İsrail ile görüşmeler yaptıklarını belirtti. Trump’ın Ortadoğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’ya Hamas’ın elindeki diğer esirleri kurtarma fırsatını değerlendirmesi gerektiği yönünde çağrıda bulundu. İsrail basını, Witkoff’un kalıcı bir ateşkes için yeni bir öneride bulunduğunu ve müzakere heyetinin Doha’ya gittiğini bildirdi.
ABD Başkanı Donald Trump, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile geçmişte yaptığı görüşmeleri anımsatarak Suriye’ye yönelik yaptırımları kaldıracaklarını duyurdu. Riyad’da Suudi Arabistan-ABD Ortak Yatırım Forumu’nda konuşan Trump, Orta Doğu’daki diğer liderlerin de benzer taleplerinin olduğunu belirterek, “Suriye’deki yaptırımları kaldıracağız,” ifadelerini kullandı. Ayrıca, Dışişleri Bakanı Marco Rubio’nun yeni Suriye Dışişleri Bakanı ile bu hafta Türkiye’de görüşeceğini belirtmişti. Uzun yıllardır uygulanan Amerikan yaptırımlarının, Suriye’ye olan yatırımları engellediği ifade ediliyor.
Trump, Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman ile yaptığı görüşmede, 142 milyar dolarlık silah satışı gerçekleştirdi ve 600 milyar dolarlık yatırım taahhüdü aldı. Bin Selman, ABD ile toplamda 300 milyar doları aşan anlaşmalar imzalandığını duyurdu. Suudi Arabistan-ABD Yatırım Forumu’nda konuşan Bin Selman, “Bugün ABD ile 600 milyar dolarlık ortaklık projeleri üzerinde çalışıyoruz” diye belirtti. Ayrıca, imzalanan anlaşmalar arasında adalet, sağlık, uzay, gümrük ve hava taşımacılığı alanlarını kapsayan önemli mutabakatlar da bulunuyor.
İsrail güvenlik teşkilatında görev yapmış 550’den fazla eski üst düzey yetkili, Trump’a yönelik yayınladıkları mektupta, Netanyahu’nun politikalarını eleştirerek, “Bölgenizde gerçekleştireceğiniz ziyareti esirlerimizi geri getirme, savaşı sonlandırma ve masumların ölmesini engelleme fırsatı olarak değerlendirin” çağrısında bulundular.
Trump’ın ziyareti, İsrail-ABD ilişkilerinde devam eden diplomatik sorunların gölgesinde gerçekleşiyor. Trump’ın İsrail’i ziyaret etmeyecek olması, Netanyahu hükümetinden eleştirilere yol açtı. Bölgesel İş Birliği Bakanı David Amsalem, “Trump her zaman farklı kararlar alıyor ve ABD-İsrail ilişkileri açısından var olan tüm kuralları ihlal ediyor” şeklinde sert açıklamalar yaptı.
“`
